Chăm sóc Sức Khỏe Tâm Thần Cho Bệnh Nhân Ung Thư: Đào Tạo Điều Dưỡng Viên Là Chìa Khóa
Tại sao cần quan tâm đến sức khỏe tâm thần trong điều trị ung thư?
Các nghiên cứu chỉ ra rằng từ 30% đến 38% bệnh nhân ung thư gặp phải các rối loạn tâm thần như lo âu, trầm cảm trong suốt quá trình điều trị. Điều dưỡng viên chính là người gần gũi nhất với bệnh nhân, giữ vai trò quan trọng trong việc nhận diện, hỗ trợ tâm lý và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.
Về chương trình đào tạo
Khám phá chương trình đào tạo giúp điều dưỡng nâng cao hiểu biết về sức khỏe tâm thần, góp phần cải thiện kết quả điều trị và chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân ung thư. Một chương trình tiên phong mang tên “Nâng cao Năng lực của Điều dưỡng trong Chăm sóc Sức khỏe Tâm thần” đã được triển khai tại Việt Nam bởi nhóm nghiên cứu thuộc VinUni phối hợp với Mạng lưới Ung thư vú Việt Nam.
Chương trình được thực hiện tại 16 bệnh viện tại Hà Nội, Huế và Nam Định – sử dụng phương pháp đào tạo kết hợp trực tiếp và trực tuyến.

Mục tiêu
Nâng cao kiến thức về sức khỏe tâm thần (Mental Health Literacy – MHL)
Trang bị kỹ năng giao tiếp đồng cảm
Hỗ trợ điều dưỡng phát hiện sớm các biểu hiện tâm lý bất thường
Cấu trúc chương trình
Giai đoạn 1: Cung cấp sổ tay hướng dẫn MHC chuyên sâu
Giai đoạn 2: Hội thảo 1 ngày (8 tiếng), gồm 3 mô-đun chính:
Kiến thức về ung thư và sức khỏe tâm thần
Chiến lược đối phó và kỹ năng giáo dục bệnh nhân
Thực hành giao tiếp theo các mô hình PEPSI, PEARLS, AIDET
Kết quả và tác động
Điểm hiểu biết về MHL tăng rõ rệt: Từ 113,3 lên 117,1 (p < 0.05)
Nâng cao khả năng nhận biết nguồn hỗ trợ chuyên môn và thông tin
91% điều dưỡng đánh giá chương trình có tính ứng dụng cao
Các điều dưỡng sau đào tạo đã:
Áp dụng kiến thức trong tư vấn bệnh nhân
Tổ chức các buổi giáo dục sức khỏe tâm thần tại cơ sở
Thách thức & cải tiến
Thời gian thực hành giao tiếp còn hạn chế
Lịch đào tạo trùng lịch làm việc
Tương tác qua hình thức online còn yếu
Giải pháp đề xuất:
Tổ chức thành các mô-đun ngắn, đều đặn
Tăng cường học liệu video, tình huống mô phỏng
Thêm thời lượng thực hành kỹ năng

Kết luận
Việc đào tạo bài bản cho điều dưỡng về chăm sóc sức khỏe tâm thần chính là chìa khóa cải thiện chất lượng điều trị ung thư tại Việt Nam. Mô hình này nên được nhân rộng và lồng ghép vào các chương trình phát triển chuyên môn định kỳ, góp phần xây dựng hệ thống y tế toàn diện – thân thiện với cả thể chất và tinh thần của người bệnh.
Điều tuyệt vời hơn khi Nguyễn Thuỷ Tiên – CEO của Mạng lưới Ung thư Vú Việt Nam (BCNV) có mặt trong chương trình.
Theo Huyen Thi Hoa Nguyen, PhD, RN, My Huyen Hac, BsN, Quyen Thu Do, BsN, Anh Chau Nguyen, BsN, Ngan Thi Thuy Nguyen, BsN, Quyen Bao Ngoc Nguyen, BsN, Tran Ngoc Tran, BsN, Tho Thi Hai Dang, PhD, Tien Thuy Nguyen, MsN, và Linh Thuy Khanh Tran, PhD, RN